Zelftesten
Veel mensen informeren zich al over hun klachten voordat zij naar de huisarts gaan. Een betrouwbare website is bijvoorbeeld www.thuisarts.nl. Ook zijn er mensen die thuis een zelftest doen. Iedereen kent de zwangerschapstest en de COVID-19 zelftest, die redelijk eenvoudig uit te voeren zijn. Er zijn nog tientallen andere soorten testkits te koop, die iets kunnen zeggen over een mogelijke ziekte. Belangrijk om te weten is dat een testuitslag niet altijd een duidelijk antwoord geeft over ziekte en gezondheid. Een zelftest kan daarom niet zonder meer een bezoek aan de dokter vervangen.
Meer informatie over zelftesten vindt u op www.allesovertesten.nl.
Standpunt van de Commissie Zelftesten van de NVKC
Zelftesten stellen patiënten in staat om op eigen initiatief inzicht te krijgen in hun gezondheid. Ze kunnen helpen om de juiste zorg op de juiste plek te krijgen en de zorg toegankelijker te maken. Ook in het kader van preventieve zorg zien we een toepassing voor zelftesten. Echter, niet alle zelftesten zijn doelmatig, betrouwbaar of geschikt voor iedere consument. Dergelijke testen kunnen zorgen voor onnodige druk op huisartsen en het zorgsysteem, doordat de uitslagen onterecht bezorgdheid kunnen veroorzaken. Anderzijds kunnen testen die niet betrouwbaar zijn, die niet goed uitgevoerd worden of waarvan de interpretatie niet duidelijk is juist onterechte geruststelling geven. Het lastige is dat een consument op dit moment niet kan beoordelen of een zelftest (verkregen via online aanbieders of drogisterijen of andere winkelketens) geschikt is of niet.
Testen die binnen de reguliere geneeskunde omstreden zijn, zouden niet aangeboden moeten worden om zo mensen te beschermen tegen onjuiste of onnodige diagnostiek tegen soms hoge kosten. Daarnaast is adequate informatievoorziening en regelgeving vooraf vereist om testen betrouwbaar en geschikt te maken voor de consument. Het geven van passende duiding bij een resultaat van een zelftest ligt in het domein van een medisch zorgprofessional.
Toelichting: sommige zelftesten hebben geen wetenschappelijke basis, of het is voor consumenten lastig te beoordelen of een test past bij hun vraagstelling/klachten. Verder zijn er testen waarbij de gebruiksaanwijzing lastig te volgen is, wat kan leiden tot fouten in uitvoering en interpretatie van uitslagen. Mocht een resultaat afwijkend zijn, dan kan een consument met vragen vaak niet terecht bij een commerciële aanbieder van zelftesten.
Meer weten? Op maandag 28 oktober 2024 heeft de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie (NVKC) in het programma Radar op NPO2 meer uitleg gegeven over dit standpunt in relatie tot de zelftesten die worden aangeboden door Holland & Barrett. Kijk hier het fragment over zelftesten van deze uitzending terug.